Op zoek naar een actueel beeld van hoeveel de zeespiegel voor de Nederlandse kust is gestegen? En hoe die stijging zich verhoudt tot de wereldgemiddelde stijging? Of wil je de toekomstscenario’s weten voor de zeespiegel? Bekijk dan het klimaatdashboard via knmi.nl/klimaatdashboard en op knmi.nl/klimaat (ook te vinden via de menubalk bovenin).
Volgens het IPCC is de zeespiegel aan het einde van de 21e eeuw op wereldschaal met 26 tot 82 centimeter gestegen. Uit satellietmetingen blijkt dat het zeeniveau niet overal op aarde even snel stijgt. De zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust was de afgelopen eeuw vrijwel net zo sterk als de wereldwijde stijging.
Bekijk de KNMI special zeespiegelstijging (november 2019) voor de laatste inzichten uit het IPCC-rapport over oceanen en de cryosfeer
Bij een oplopende temperatuur stijgt de zeespiegel. Dit komt door de uitzetting van zeewater, het smelten van gletsjers en kleine ijskappen en het gestaag slinken van de grote ijskappen op Groenland en Antarctica. Ook de snelle afkalving aan de randen van de Groenlandse en de West-Antarctische ijskap draagt bij aan zeespiegelstijging.
Zeeijs, zoals in het Noordpoolgebied, levert geen bijdrage. Het drijft op zee en verplaatst net zoveel water als het eigen gewicht (wet van Archimedes). Het smeltwater van zeeijs vervangt het verplaatste water en verandert het niveau van de zeespiegel niet.
Oceanen en ijskappen reageren erg traag op veranderingen in de atmosfeer. Zelfs als de temperatuur na 2100 niet meer stijgt, zal de zeespiegelstijging nog eeuwen doorgaan. Ook als de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer beperkt blijft.
De Groenlandse ijskap blijft in dit warmere klimaat slinken en dus bijdragen aan zeespiegelstijging. Onderzoek met computerberekeningen suggereert dat bij een aanhoudende gematigde stijging van de temperatuur, de ijskap in enkele duizenden jaren vrijwel geheel verdwijnt.
De ijskap van de Zuidpool blijft volgens die studies zo koud dat het oppervlak nauwelijks smelt. De hoeveelheid sneeuw op Antarctica zal waarschijnlijk toenemen. Of de ijskap de komende eeuwen netto gaat groeien, hangt af van de snelheid van de afkalving aan de randen.
Het IPCC heeft de projecties voor zeespiegelstijging deze eeuw in zijn laatste klimaatrapport naar boven bijgesteld. De kennis over ijskappen is namelijk sterk verbeterd. Ze kunnen de zeespiegelstijging goed verklaren op basis van de bijdrage van uitzetting van zeewater, smelten van gletsjers, afkalven van ijskappen en verandering in grondwater, irrigatie en dammen. De zeespiegel is in de periode 1901-2010 met 19 centimeter gestegen. Deze eeuw kan de zeespiegel tussen 26 en 82 centimeter verder stijgen.
Regionale veranderingen in de zeespiegel kunnen sterk afwijken van het wereldgemiddelde. Ook de toekomstige veranderingen als gevolg van de opwarming van het klimaat zullen niet overal even groot zijn. Satellietmetingen laten zien dat het zeeniveau niet overal even hard stijgt. Langs de Nederlandse kust heeft het zeeniveau de afgelopen eeuw gelijke tred gehouden met het wereldgemiddelde. Er is geen tempoversnelling geconstateerd in de laatste decennia.
